Door: Jacobus Okkema
Je zult er niet dagelijks bij stilstaan: wat voor gedrag vertoon ik bij het kiezen en bestellen van mijn snack?
Laten we uitgaan van de situatie waarin je met een groep mensen de snackbar binnenloopt. In de groep heb je verschillende type mensen. ‘Drijfveren’ bepalen welk gedrag jij in verschillende of vergelijkbare situaties zult vertonen. Waar we normaal de drijfveren een kleur toekennen zullen we voor één keer de drijfveren vertalen naar snacks om aan te duiden welke verschillende menstypen er zijn. Dit praat makkelijk en doordat je er een snack aan koppelt is geen menstype beter dan een ander menstype. Het is slechts een kwestie van jouw smaak of jij een ander menstype als ‘smakelijk’ ervaart. Daarbij is het belangrijk te vermelden dat in ieder mens elke drijfveer schuilt. Als je voornamelijk een Berehap bent, zal je daarnaast op specifieke momenten ook gerust Kipburger- of ander gedrag vertonen.
Eerst een overzicht van de verschillende drijfveren:
De Berehap (rood): Deze persoon wordt gedreven om te focussen op dat wat nú belangrijk is, snel besluiten te nemen en zich direct uit te spreken. Een snack kiezen is voor het menstype Berehap geen probleem. Niet moeilijk doen, gewoon op onderbuikgevoel. De Berehap stopt nu ook met lezen want hij of zij vindt de tekst nu al te lang worden.
De Kipburger (oranje): Deze persoon is doelgericht, competitief en zal geneigd zijn ‘ondernemend gedrag’ te vertonen. Een type Kipburger is statusgevoelig en streeft naar succes. De Kipburger laat de keuze afhangen van wat populair is of bijdraagt aan de status (bestelt bijvoorbeeld heel veel: “kijk mij, ik kan dit allemaal op”). De Kipburger wil nu ook weten: wat kan ik nu met deze informatie? Dat antwoord volgt.
De Kroket (blauw): Deze persoon heeft de neiging tot structureren, ordenen en plannen. Overzicht en duidelijkheid zijn prettig voor type Kroket. De Kroket houdt zich aan afspraken en maakt zaken keurig af. Het type kroket maakt in de snackbar graag overzicht van wat de groep wil bestellen. De eigen keuze blijft vaak gelijk: wat goed is, is goed.
De Frikadel (paars): Deze persoon heeft de neiging om een veilige omgeving te creëren. De Frikadel stelt zich dienstbaar op richting groepsgenoten, is geneigd zich bescheiden op te stellen en heeft gevoel voor rituelen en het symbolische. Het gevolg hiervan is dat de Frikadel zich graag vasthoudt aan deze vaste rituelen en dezelfde gedragingen uit het verleden. Het menstype Frikadel kiest dan ook graag voor “wat we altijd deden”. Frikadel schrijven we in dit geval dan ook zonder ‘n’.
De Zak Patat (groen): Deze persoon is sociaal ingesteld en streeft altijd naar een fijne sfeer in de groep. Daar waar de Kroket zich meer op de achtergrond begeeft, communiceert de Zak Patat juist relatief veel en is daardoor goed hoorbaar. De Zak Patat zegt vriendelijke dingen, helpt anderen en draagt bij aan een ‘gezellige’ sfeer. De keuze voor de snack laat het menstype Zak Patat afhangen van anderen.
De Souflesse (geel): De Souflesse denkt veel na, heeft een neiging tot analyseren en creatief denken. Het type Souflesse is geneigd te vernieuwen en kenmerkend is het gevoel van vrijheid dat de Souflesse nastreeft. We omschrijven de Souflesse als laatste omdat de Souflesse al deze informatie interessant zou kunnen vinden en dus ook echt alles zou kunnen lezen. Keuzes maken kan voor de Souflesse lastig zijn, er zijn veel argumenten om met jezelf over te discussiëren. Ook kunnen keuzes nog veranderen nadat deze zijn uitgesproken.
En wat heb je aan deze kennis? Dat antwoord geven we per drijfveer:
De Berehap: jij vindt de Souflesse en de Zak patat vooral traag. De Souflesse zweeft wat rond in zijn hoofd en de Zak Patat praat veel en laat anderen voor – vind jij. Als je wilt dat ze sneller gaan heb jij hier invloed op. Jij zult geneigd zijn direct te communiceren: “Duurt lang!” of “Schiet effe op!”. Dit werkt vaak averechts. Je communiceert namelijk in Berehaptaal. De Souflesse en Zak patat worden door andere woorden gemotiveerd. Bij de Souflesse werkt het gebruik van argumenten. Bij de Zak Patat werkt vriendelijker (minder direct) communiceren.
De Kipbuger: als je gewaardeerd wilt worden een positieve status in de groep en de omgeving wilt, kan het helpen te begrijpen waardoor deze status groeit. Wanneer je met de snackbareigenaar een praatje maakt over zijn auto, je probeert één van de snackbarmeiden te versieren, of je wilt laten zien hoe goed jij ergens in bent, probeer jij aan jouw Kipburger drijfveer tegemoet te komen. Het effect kan zijn dat het aanzien bij anderen juist daalt omdat ze zich aan dit gedrag kunnen storen. Zorg dus dat je weet hoe je kunt communiceren met mensen om je heen zodat jij bij alle menstypen vanuit hun eigen gedachte jouw doelen kunt behalen.
De Kroket: Je wordt waarschijnlijk onder andere gewaardeerd omdat je betrouwbaar en eerlijk bent. Besef dat jouw behoefte aan structuur voor andere drijfveren het gevoel kan geven dat hun vrijheid wordt beperkt of de flexibiliteit verdwijnt. Vraag aan de andere groepsleden of ze op momenten (bijvoorbeeld in de snackbar) behoefte hebben aan een duidelijke planning of structuur. “Even voor mijn duidelijkheid: hoe belangrijk vinden jullie het dat we weer vóór 14:00 uur bij de camping zijn?” Als ze dit wel belangrijk vinden kan jij hieraan bijdragen. Is dit niet het geval: probeer te oefenen met het (iets) loslaten van jouw structuur.
De Frikadel: jij ziet de groep als een familie, ook al zou het geen familie zijn. Jij vindt het een prettige gedachte om bijvoorbeeld ieder jaar een bezoek aan deze snackbar te brengen met deze groep. Andere groepsleden zijn geneigd steeds andere dingen te doen en zij lijken geen begrip te hebben voor dit soort tradities. Het leven van ieder groepslid groeit op andere wijze, met andere mensen en in andere omgevingen. Wanneer je het gevoel krijgt het oude vertrouwde te verliezen, bedenk dan dat met alle ontwikkelingen het oude niet wordt weggegooid. De kracht van een hechte groep zit ook in het ruimte geven aan elkaar om eigen keuzes te maken.
De Zak Patat: jij bent geneigd de behoefte van andere mensen voor die van jezelf te stellen. Je laat anderen voor, toont interesse in mensen en doet je best om aan verwachtingen te voldoen. Waak ervoor jezelf niet voorbij te lopen. Besef dat niet iedereen een Zak Patat is: wanneer jij iemand niet voorlaat vindt die ander dit niet raar of erg. Sterker nog, ander drijfveren zouden jouw gedrag niet begrijpen. “Waarom laat ie me nou voor? Oké, prima!” Je kunt prima anderen blij maken zónder jezelf weg te cijferen.
De Souflesse: op basis van alle bovenstaande heb jij jezelf en de mensen om je heen al geanalyseerd en een inschatting gemaakt voor wie welke drijfveren het belangrijkst zijn. Je bent veelal kritisch op dit soort inzichten en ideeën en neemt niet zomaar alles voor waar aan. De tip die wij je dan ook willen geven: let de komende tijd op gedragingen van mensen om je heen en ga voor jezelf na of deze drijfveertheorie overeenkomt met jouw bevindingen. Als je meer wilt weten: wij vertellen er graag over en anders kun je zoeken op internet naar ‘Spiral Dynamics’.
Wil je meer weten over drijfveren?
Bij ons kun je als individu en als team een assessment maken om in kaart te brengen welke drijfveren jullie hebben. Zo kunnen we middels en coaching en training de samenwerking versterken. Ook coachen en trainen we leidinggevenden om leiderschapsstijlen voor de verschillende drijfveren in te zetten.
Ons doel is mensen te leren hoe zij zichzelf gezond en gelukkig maken en houden, door hen te leren zelf regie te nemen over het eigen gedrag.
Bel 06-11278800 of mail naar info@colourfulwe.nl
Jacobus Okkema